انبار فروشگاهی و انواع آن
موجودی انبار حجم عمده ای از منابع و دارایی های هر فروشگاهی را در برگرفته و یکی از اقلام پربهای منابع سازمان محسوب میشود. از این رو مدیریت فروشگاه باید نهایت تلاش خود را در جهت طراحی و نظارت صحیح بر سیستمهای بهینه انبارداری و کنترل موجودیهای انبارها متمرکز نماید.ابتدا، سوال اصلی که اینجا پیش میآید این است که “انبار چیست؟” آیا مفهومی فراتر از آنچه من و شما تصور میکنیم، دارد؟ تا پایان مطلب همراهمان باشید تا با جزئیات بیشتر به مفهوم انبار ، انبارداری و انواع آن بپردازیم.
انبار و انبارداری
اگرچه مفهوم انبار برای خیلی از افراد، مفهومی بدیهی به نظر می رسد اما مفهوم این واژه در سازمانها و فروشگاهها تا حدودی متفاوت از برداشت عامیانه آن است. در برداشت عامیانه، انبار فضایی است که کالا، اجناس و سایر موجودیها در آن نگهداری میشوند، اما آنچه از تعریف انبار مدنظر قرار میگیرد عبارت است از محل و فضایی که در آن یک یا چند قلم کالا براساس یک سیستم منظم و طبقهبندی شده نگهداری میگردند.
براین اساس انبارداری عبارت است از کلیه عملیات و فعالیتهای مربوط به تهیه و دریافت موجودی مورد نیاز، نگهداری صحیح و اعمال کنترلهای موثر بر اقلام مذکور و تحویل آنها به مصرف کننده، طبق یک سیستم منظم و با رعایت مقرارت و دستورالعملهای حاکم بر سازمان به نحوی که موجبات سهولت در ورود و خروج کالا با حداقل هزینه را فراهم میآورند. به بیان دیگر انبارداری شامل اجرای یک سری روشهای سیستماتیک و اعمال کنترلهای موثر از لحظه دریافت کالا تا زمان تحویل آن به مصرفکننده و خروج از انبار میگردد.
انبارها را میتوان از چندین منظر (فرم ساختمانی و مهندسی،نوع کالا و ویژگیهای کالا) بررسی و تقسیمبندی نمود که به تفکیک به بررسی آنها میپردازیم.
انواع انبارها از نظر فرم ساختمانی و مهندسی
انبار پوشیده
انبار پوشیده از چهار طرف دیوارکشی شده و محصور است و دارای سقفی متناسب با زیرسازی ساختمان میباشد. برای این نوع انبارها دربهای ورودی و خروجی در نظر گرفتهشده که تمام نقل و انتقالات از همین دربها مقدور میباشند و برای نگهداری کالاهاییکه به علت مواد خاصی که در آنها وجود دارد باید در فضای بسته قرار گیرند بکارگرفته میشوند مانند سیلوها، انبار لوازم اداری و …
انبار سرپوشیده یا هانگارد
انبارهای سرپوشیده یا هانگارد فاقد حصار و حفاظ جانبی بوده و فقط دارای سقفی متناسب با وضعیت انبار بوده که بر روی پایههایی نصب شده است. این نوع انبار کالا را از باران و تابش مستقیم آفتاب حفظ مینماید، مانند انبار قطعات و برخی ماشینآلات، انبار علوفه و…
انبار باز یا محوطه
انبار باز فاقد هرگونه حفاظ و یا سقف بوده و بصورت محوطه و محدوده باز میباشد. در این نوع انبارها اجناسی که در مقابل بارش و نور آفتاب خاصیت خود را از دست نمیدهد، نگهداری میشوند. مانند انبار سنگ، موزائیک و برخی ماشینآلات ، انبار ضایعات
انواع انبار از نظر نوع کالا
این گونه انبارها برحسب نوع کالا و مشخصات موجودیهایی که در آن نگهداری میشود به چندین نوع تقسیم میشوند از جمله انبار مواد اولیه، انبار کالای نیمهساخته، انبار کالای ساختهشده و محصول نهایی، انبار لوازمیدکی، انبار ضایعات و انبارهای خاص مانند انبار مواد شیمیایی و …
انواع انبار براساس ویژگی کالایی که در آن نگهداری میشود
انبار کالای فاسدشدنی
این نوع انبارها به منظور نگهداری مواد و کالاهای خاص و مطابق با مشخصات و شرایط ضرروی جهت نگهداری آنها ساخته میشوند. مانند انبار مواد غذایی که این انبارها باید دارای سیستمهای سرمایشی و گرمایشی برای کنترل درجه حرارت و دمای مورد نیاز سیستم تهویه و … باشد مثل سردخانه ها.
انبار مواد آتشزا و قابل احتراق
این انبار برای نگهداری کالاهایی بکار می رود که دارای قابلیت انفجار و یا اشتعال میباشد و لذا باید مقررات حفاظتی ویژهای در مورد آنها رعایت کرد و حتیالامکان از نگهداری منابع حرارتی در این نوع انبارها اجتناب کرد و کالا را در درجه حرارت معین مواظبت نمود مانند بشکههای نفت و بنزین و کپسولهای گاز و …
انبار مواد فله
این انبار برای نگهداری موادی که بدون بستهبندی خاصی در یکجا نگهداری میشوند بکار میرود. به این انبارها سیلو نیز گفته میشود. مانند سیلوی گندم، سیمان.
انبار مواد شیمیایی
این انبارها مخصوص نگهداری کالایی هستند که از ترکیبات شیمیایی بدست آمده اند و ممکن است تماس با آنها به انسان و یا سایر کالاها آسیب برساند. برخی از این نوع مواد در خارج از درجه حرارت ویژهای دچار تغییر و یا اشتعال میشوند، لذا باید شرایط ایمنی خاصی برای آنها در نظر گرفت مانند انبار کود شیمیایی، انواع اسید، تینر و الکلها.